स्थानिक स्वराज्य संस्थांचे बिगुल वाजणार? सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी; अधिकाऱ्यांना महत्त्वपूर्ण सूचना

निनाद महाराष्ट्र न्यूज नेटवर्क : महाराष्ट्रातील स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका गेल्या तीन वर्षांपासून विविध कारणांमुळे रखडल्या आहेत. यामध्ये मुंबई महानगरपालिका (BMC) आणि राज्यातील इतर महापालिकांच्या निवडणुकांचा समावेश आहे. या निवडणुकांचा मुहूर्त मंगळवारी (६ मे २०२५) निघण्याची शक्यता आहे. कारण सर्वोच्च न्यायालयात या निवडणुकांशी संबंधित याचिकांवर त्या दिवशी सुनावणी होणार आहे. या पार्श्वभूमीवर प्रशासकीय पातळीवर निवडणूक तयारीला वेग आला आहे, तर राजकीय पक्षांमध्येही उत्सुकता आणि हालचाली वाढल्या आहेत.

मतदार याद्या अद्ययावत करण्याचे काम सुरू…

लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुका पार पडल्यानंतर स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांकडे सर्व राजकीय पक्षांचे लक्ष लागले आहे. मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीसाठी प्रशासनाने तयारी सुरू केली असून, मतदार याद्या अद्ययावत करण्याचे काम हाती घेण्यात आले आहे. शुक्रवारी (२ मे २०२५) काही सरकारी कार्यालयांतील कर्मचाऱ्यांना बूथ लेव्हल ऑफिसर (BLO) म्हणून कामावर रुजू होण्याचे आदेश देण्यात आले.

निवडणुकीचे बिगुल लवकरच…

प्रत्येक BLO कडे दोन मतदान केंद्रांची जबाबदारी असते, आणि त्यांचे मुख्य काम मतदार याद्या अद्ययावत करणे, नावे समाविष्ट करणे किंवा वगळणे हे आहे. BLO च्या नियुक्तीला निवडणूक तयारीची पहिली पायरी मानली जाते, ज्यामुळे निवडणुकीचे बिगुल लवकरच वाजेल अशी शक्यता व्यक्त केली जात आहे.

प्रशासकांद्वारे सुरू असलेल्या कारभारामुळे विकासकामे ठप्प…

मुंबई महापालिकेच्या निवडणुका कोरोना काळापासून, म्हणजेच २०२२ पासून रखडल्या आहेत. त्यानंतर प्रभाग रचना, ओबीसी आरक्षण, आणि इतर कायदेशीर अडचणींमुळे निवडणुका पुढे ढकलल्या गेल्या. सध्या सर्व महापालिकांमध्ये प्रशासकांद्वारे कारभार चालवला जात आहे, ज्यामुळे स्थानिक पातळीवरील विकासकामे ठप्प झाली आहेत.

सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी…

स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांशी संबंधित अनेक याचिका सर्वोच्च न्यायालयात प्रलंबित आहेत. युती सरकारच्या २०२२ मधील अध्यादेशामुळे प्रभाग रचना आणि सदस्य संख्येशी संबंधित बदल झाले, ज्याला आव्हान देणाऱ्या याचिका दाखल झाल्या. या याचिकांवर २२ जानेवारी २०२५ रोजी सुनावणी झाली होती, आणि आता पुढील सुनावणी मंगळवारी (६ मे २०२५) रोजी होणार आहे. या सुनावणी दरम्यान निवडणुकीच्या तारखांबाबत स्पष्टता येण्याची शक्यता आहे.

अनेक मुद्द्यांवर अंतिम मार्ग निघण्याची अपेक्षा…

यापूर्वी, १ ऑगस्ट २०२३ रोजी झालेल्या सुनावणीनंतर याचिकांवर चार वेळा तारखा पुढे ढकलल्या गेल्या, ज्यामुळे निवडणुका लांबणीवर पडल्या. सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयानंतर प्रभाग रचना आणि ओबीसी आरक्षणासारख्या मुद्द्यांवर अंतिम मार्ग निघण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे निवडणुकीचा मार्ग मोकळा होईल.

निवडणुकीच्या संभाव्य तारखा..

सर्वोच्च न्यायालयाच्या ६ मे २०२५ च्या सुनावणीचा निकाल निवडणुकीच्या तारखांवर अवलंबून आहे. जर न्यायालयाने प्रभाग रचना आणि आरक्षणासंदर्भातील मुद्दे निकाली काढले, तर जून किंवा जुलै २०२५ मध्ये निवडणुका होण्याची शक्यता आहे. मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीसाठी २२७ प्रभाग असून, यंदा प्रभाग रचनेत बदल होण्याची शक्यता आहे. तसेच, ओबीसी आरक्षणाचा मुद्दा निकालात निघाल्यास निवडणुकीचा मार्ग सुकर होईल.

एकूण महापालिका – २९

– मुदत संपलेल्या महापालिका – २९

 एकूण नगरपरिषदा – २४३

– मुदत संपलेल्या नगरपरिषदा – २२८

 एकूण नगरपंचायती – १४२

– मुदत संपलेल्या नगरपंचायती – २९

 एकूण जिल्हा परिषदा – ३४

– मुदत संपलेल्या जिल्हा परिषदा – २६

 एकूण पंचायत समिती – ३५१

– मुदत संपलेल्या पंचायत समिती – २८९